Yaşar Kemal ve Dido Sotiriyu’nun Romanlarında Toplumsal Bellek

Edebi türler arasında kesin hatlara sahip olmayan roman, insanı ele alması itibarıyla toplumu ve toplumsal olanı alakadar eden müstakil bir araştırma sahası oluşturur. Kolektif hatırlama ve unutma durumlarını ölçen ve bir hatırla(t)ma gerecine dönüşen roman, toplumsal belleği biçimlendirir. Bu kitap, Anadolu anılı iki yazarın romanlarında Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi'nin ne şekilde hatırlandığının peşine düşerken hiçbir akademik yayında işlenmemiş bir otobiyografiyi gün yüzüne çıkarır. Matomena Homata romanının ana karakteri Manolis Aksiyotis'in öz yaşamını kaleme aldığı iki kitabını merkeze alan çalışma, romanın tanıklık boyutunu inceler. Gerçek bir tanığın yazdıkları kadar yazara kurgulaması için teslim ettiği defteri, iki toplumun çıkışsızlığının ve elbette yasının anlaşılmasında belirleyici olur. Yaşar Kemal'in Bir Ada Hikâyesi başlıklı dörtlüsü, Dido Sotiriyu'nun iki romanı ve Aksiyotis'in Eğo, O Manolis Aksiyotisisimli bütünleşik baskısından okunan kitapları bellek ve bellekleş(tir)me hususunu yepyeni bir düzlemde, anlatısal ve aktarımsal bağlamda tartışmaya açar.